Renk körlüğü, insanların renkleri ayırt etmede zorlanmasına neden olan bir görme bozukluğudur. Genellikle erkekler, kadınlardan daha fazla bu duruma yakalanır. İstatistiklere göre her 12 erkekten 1’i ve her 200 kadından 1’i bu bozukluğu yaşar. Belki hastaların hiçbir rengi ayırt edemeyeceğini ve siyah-beyaz bir dünyaya sahip olduklarını düşünebilirsiniz, ancak yanılıyorsunuz. Çoğu zaman bu hastalar sadece bazı renkleri göremezler. Bu yazıda, renk körlüğü hastalığını inceleyerek olası sorularınızı yanıtlamaya çalışacağız.
Makale İçeriği:
– Tek Renk Körlüğü
– İki Renk Körlüğü
– Anormal Üç Renk Körlüğü
– Kalıtsal ve Genetik Faktörler
– Parkinson Hastalığı
– Katarakt
– Leber Kalıtsal Optik Nöropatisi
– Kallmann Sendromu
– İlaçlar
– İş Koşulları
– Beyin ve Sinir Sistemi Hastalıkları
Renk Körlüğü Nedir?
Basit bir dille açıklamak gerekirse, gözümüzde iki tür hücre bulunur. Bunlardan bir kısmı ışığı ve karanlığı algılamaktan sorumludur ve bunlara çubuk hücreleri denir. Diğerleri ise renkleri algılar ve koni hücreleri olarak bilinir. Bu tür hücreler kırmızı, mavi ve yeşil renkleri tanımlar.
Bazen gözdeki koni hücreleri düzgün çalışmaz veya hiç yoktur. Bu durumda kişiye renk körü deriz. Bu bozukluğun çeşitli türleri vardır ve bunları aşağıda inceleyeceğiz.
Renk Körlüğü Çeşitleri:
Bu göz bozukluğu üç kategoriye ayrılır: Tek renk körlüğü, iki renk körlüğü ve anormal üç renk körlüğü.
Tek Renk Körlüğü
Bu çok nadir görülen bozukluk, kişinin tüm renkleri ayırt etmede zorlanmasına ve hiçbir rengi görememesine neden olur. Bu bozukluk, koni hücrelerinin tamamen işlevsiz hale gelmesiyle meydana gelir.
İki Renk Körlüğü
Bu bozukluk, koni hücrelerinden birinin işlevini kaybetmesi ve diğer ikisinin sağlıklı olması durumunda ortaya çıkar. Bu türün üç alt modeli vardır:
– Yeşil Körlüğü: Kişi sarı ve kırmızı renkleri yeşil olarak görür.
– Kırmızı Körlüğü: Hasta, kırmızı rengi yeşil ve sarıdan ayırt edemez.
– Mavi Körlüğü: Kişi yeşil ve maviyi ayırt edemez. Genellikle çok az insan bu sorunu yaşar.
Anormal Üç Renk Körlüğü
Bu bozuklukta, her üç koni hücresi de çalışmaya devam eder ancak işlevlerinde sorun vardır.
Renk Körlüğüne Neden Yakalanırız?
Bu bozukluğa neden olan birçok faktör vardır:
Kalıtsal ve Genetik Faktörler
Bu bozukluğun en yaygın nedenlerinden biri kalıtsal nedenlerdir. Yani, insanlar bu bozuklukla doğarlar. Bu kişiler doğuştan bu sorunu yaşadıkları için bazı renkler veya hepsi hakkında doğru bir fikre sahip değillerdir. Bu yüzden bu durumun farkında olmayabilirler.
Parkinson Hastalığı
Bu hastalık, sinir hücrelerine zarar verdiği için gözdeki sinir hücrelerine de zarar verir. Sonuç olarak kişi renk körü olur.
Katarakt
Bu hastalık, kişinin göz merceğinde bulutlu bir perde olduğunu hissetmesine neden olur. Bu nedenle hasta renkleri doğru göremez. İyi haber şu ki, bu kişiler ameliyat sonrası tekrar renkleri görebilirler.
Leber Kalıtsal Optik Nöropatisi
Bu bozukluk, kalıtsal ve ailevi nedenlerden dolayı kişilerin muzdarip olduğu bir göz hastalığıdır. Leber kalıtsal optik nöropatisinin belirtilerinden biri, kişinin özellikle yeşil ve kırmızı renkleri doğru algılayamamasıdır. İstatistiklere göre, erkekler bu durumu kadınlardan daha fazla yaşar.
Kallmann Sendromu
Bu bozukluk, renk algısını etkilemenin yanı sıra, küçük penis boyutu, kısa ömür, damak yarığı, böbreğin gelişmemesi, sağırlık, gözlerin anormal hareketi gibi başka belirtilere de sahiptir.
İlaçlar
Bazen bu bozukluk, bazı ilaçların yan etkileri arasında yer alır. Örneğin, klorpromazin ve tioridazin gibi antipsikotik ilaçlar ve tiazolidin ve etambutol gibi epilepsi ilaçları buna neden olabilir. Neyse ki, bu problem ilaçları bıraktığınızda düzelir. Bu ilaçları kullanırken renk körlüğü yaşarsanız, mutlaka doktorunuza bilgi verin.
İş Koşulları
Eğer işiniz gereği uzun süre kaynak ışığına maruz kalmanız gerekiyorsa, renkleri ayırt etmede sorun yaşayabilirsiniz. Ayrıca, ağır metaller gibi bazı kimyasallar da bu göz bozukluğuna neden olabilir.
Beyin ve Sinir Sistemi Hastalıkları
Bu hastalıklardan bazıları Alzheimer ve Multipl Skleroz (MS) olarak sayılabilir.
Renk Körlüğünün Tedavisi
Daha önce belirttiğimiz gibi, bazı renk körlüğü türleri bazı hastalıklara veya belirli ilaçlara bağlı olarak ortaya çıkar. Çoğu durumda, bu hastalıkların tedavisi veya ilaçların kesilmesiyle bu sorun ortadan kalkar.
Ne yazık ki, araştırmacılar hala bu doğuştan gelen göz bozukluğu için kesin ve belirli bir tedavi bulamamışlardır. Ancak doktorlar genellikle kişinin renkleri daha kolay ayırt edebilmesi için renkli filtreler veya kontak lensler kullanır.
Son Söz
Renk körlüğü, kişinin yaşamında birçok rahatsızlığa yol açabilir. Örneğin, okulda renkleri ayırt edememe veya trafik ışıklarını tanıyamama, giysi seçimi gibi durumlarda ne kadar rahatsız edici olabileceğini bir düşünün. Neyse ki, hastaların renkleri tanımlamasına yardımcı olacak programlar tasarlanmıştır. Bunlardan biri de SeeColors uygulamasıdır. Sizce bu hastalara yaşamlarında nasıl destek olunabilir? Görüşlerinizi yorum kısmında yazarak diğerlerinin de faydalanmasını sağlayabilirsiniz.
